Prenahe Sadulur Basa Jawa: Sebutan Hubungan Saudara dalam Bahasa Jawa

Dalam Bahasa Jawa, hubungan persaudaraan memiliki sebutan tersendiri, yang biasa dikenal dengan istilah “Prenahe Sadulur”. Prenahe Sedulur menunjukkan bagaimana kita menyebut hubungan persaudaraan yang terjadi pada keluarga besar kita.

Prenahe Sadulur Basa Jawa: Sebutan Hubungan Saudara dalam Bahasa Jawa

Sebelum masuk daftar Prenahe Sadulur Basa Jawa, kita bisa melihat terlebih dahulu tentang urut-urutane sadulur atau urutan persaudaraan dalam Bahasa Jawa, seperti berikut:

Pembarep – panggulu – pandhadha …-- ..  Sumendhi – wuragil 

Berikut penjelasannya:

  • Pembarep: anak pertama
  • Panggulu: anak kedua
  • Pandhadha: anak ketiga
  • Sumendhi: anak terakhir kedua atau anak yang lahir sebelum terakhir
  • Wuragil: anak terakhir

Selain itu, juga terdapat urut-urutane turunan atau bagaimana kita menyebut urutan dari keturunan seperti kakek nenek hingga cucu. Berikut keterangan urutan-urutan turunan urutan munggah (urutan naik):

Bapak ibu -> embah -> buyut -> canggah -> wareng -> udheg-udheg -> gantung siwur -> grepak senthe 

urutan-urutan turunan urutan mudhun (urutan turun)

bapak ibu -> anak -> putu -> buyut -> canggah -> wareng -> udheg-udheg -> gantung siwur -> grepak senthe 

Prenahe Sadulur (Sebutan Hubungan Saudara) Basa Jawa

  • Sadulur: iku prenahe kang tunggal bapak ibu (saudara yang sebapak dan seibu)
  • Sadulur misanan: iku prenahe sadulur tunggal embah; nakdulur (saudara yang satu nenek)
  • Sadulur mindhoan: iku prenahe sadulur tunggal buyut (saudara yang sama buyutnya)
  • Keponakan: iku prenahe anake sadulur tuwa utawa sadulur enom (anaknya saudara/ kakak/ adik)
  • Putu: iku prenahe anake anak (anaknya anak kita)
  • Putu keponakan: iku prenahe anake keponakan (anaknya keponakan kita)
  • Paklik: iku prenahe adhine bapak utawa ibu ingkang lanang (adiknya bapak atau ibu kita yang laki-laki)
  • Bulik: iku prenahe adhine bapak utawa ibu ingkang wadon (adiknya bapak atau ibu kita yang perempuan)
  • Pakdhe: iku prenahe kangmase bapak utawa ibu ingkang lanang (kakaknya bapak atau ibu yang laki-laki)
  • Budhe: iku prenahe mbakyune bapak utawa ibu ingkang wadon (kakaknya bapak atau ibu yang perempuan)
  • Maratuwa: iku prenahe wong tuwane bojo (orangtuanya suami/istri)
  • Anak mantu: iku prenahe bojone anak (suami atau istri anak kita)
  • Putu mantu: iku prenahe bojone putu (suami atau istri cucu kita)
  • Besan: iku prenahe wong tuwane mantu (orangtuanya menantu kita)
  • Ipe: iku prenahe sadulure bojo (saudaranya suami atau istri)
  • Pripean: iku prenahe ipene sadulur (saudara iparnya saudara kita)
  • Sadulur kuwalon: iku prenahe sadulur tunggal bapak seje ibu utawa tunggal ibu seje bapak (saudara yang sebapak beda ibu atau seibu beda bapak)
  • Bapak kuwalon: iku prenahe dudu bapakne dhewe (bapak tiri atau bukan bakan kita secara biologis)
  • Anak angkat: iku prenahe bocah liya sing diakoni anak (anak orang lain yang diangkat sebagai anak sendiri)
  • Sadulur asu: sadulur tunggal ibu, seje bapak (saudara seibu tapi beda bapak)

Di atas adalah daftar sebutan prenahe sadulur Basa Jawa atau sebutan dari hubungan saudara yang biasa digunakan oleh Suku Jawa. 

Semoga bermanfaat menambah wawasan. 

*Penulis: Hasna Wijayati